ระบบย่อยอาหาร digestive system
เมื่ออาหารเข้าสู่ร่างกาย มันจะถูกสลบายเป็นชิ้นเล็ก ๆ จนสามารถละลายอยู่ในเลือดได้ กระบวนการนี้เรียกว่า การย่อยอาหาร (digestion) ซึ่งเกิดขึ้นในทางเดินอาหาร (digestive tract) โดยเริ่มจากปากไปจนถึงทวารหนัก อาหารจะถูกย่อยสลายในเชิงกลโดยการเคี้ยว และถูกย่อยสลายในเชิงเคมีโดยน้ำย่อย (digestive juice) ที่สร้างมาจากต่อมต่าง ๆ
2. กล้ามเนื้อบริเวณคอหอยจะบังคับให้อาหารเคลื่อนลงไปในหลอดอาหาร ขณะกลืนอาหารฝากล่องเสียงจะเลื่อนมาปิดหลอดลมเอาไว้เพื่อป้องกันให้อาหารตกลงไปในหลอดลม
เรากลืนอาหารได้อย่างไร
3. กล้ามเนื้อหลอดอาหารหดตัวบีบให้อาหารเคลื่อนที่เป็นจังหวะลงไปตามหลอดอาหาร เข้าสู่กระเพาะอาหารลักษระนี้เยกว่า การบีบรูด จะเกิดขึ้นตลอดทางเดินอาหาร
4. อาหารที่อยู่ในกระเพาะอาหารจะถูกคุกเคล้ากับน้ำย่อยกระเพาะอาหารอันเป็นการเริ่มต้นย่อยสารโปรตีน ในน้ำย่อยยังมีกรดไฮโดรคลอริกที่สามารถฆ่าเชื้อโรคในอาหารได้อีกด้วยผนังบุภายในกระเพาะอาหารจะมีรอยพับ เมื่อมีอาหารในกระเพาะอาหาร รอยพับเหล่านี้จะถูกยืดให้แบนราบลง
5. อาหารเคลื่อนที่เข้าสู่ลำไส้เล็ก ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ลำไส้เล็กส่วนต้น ลำไส้เล็กส่วนกลาง และ ลำไส้เล้กส่วนปลาย ภายในลำไส้เล้กส่วนต้นมีน้ำย่อยที่สร้างโดยตับและตับอ่อน (ดูภาพ) ย่อยสลายไขมัน โปรตีน และแป้ง
6. ผนักบุภายในของลำไส้เล้กโดยเฉพาะลำไส้เล็กส่วนปลายมีลํกษณะเป็นติ่งเล็ก ๆ ยื่นออกมาคล้ายนิ้วมือ เรียกว่า วิลไล (villi) เพื่อเพิ่มพื้นที่ผิวในการดูดซึมอาหารของลำไส้ วิลไล ประกอบด้วยหลอดเลือดเล้ก ๆ ซึ่งดูดซึมสารอาหารที่ถูกย่อยแล้วส่งต่อไปยังตับ เพื่อแปรรูปก่อนส่งต่อไปทั่วร่างกาย
7.น้ำและอาหารที่ไม่สามารถย่อยได้ เฃ่น กากใยอาหารจะเคลื่อนที่ไปยังลำไส้ใหญ่ส่วนแรกที่เรียกว่า ใส้ไหญ่ น้ำจะถูกดูดซึมกลับสู่กระแสเลือด
8. กากใยอาหารที่เหลือมีลักษณะกึ่งแข็งกึ่งเหลวซึ่งเรียกว่า อุจจาระ จะผ่านเข้าสู่ลำไส้เใหญ่ส่วนที่สองที่เรียกว่า ไส้ตรง และถูกบีบดันผ่านทวารหนักออกมาเป็นอุจจาระ
ต่อมน้ำย่อยที่มีขนาดใหญ่ ได้แก่ตับและตับอ่อน ตับสร้างของเหลวสีเขียว เรียกว่า น้ำดี มีฤทธ์คล้ายฝงซักฟอก ในการทำให้ไขมันแตกตัวและเอนไซม์สามารถย่อยได้ น้ำดีถูกเก็บอยู่ในถุงน้ำดี ตับอ่อนสร้างน้ำย่อยตับอ่อน ซึ่งมีเอนไซม์ ย่อยไขมัน โปรตีน แป้ง ตับและตับอ่อนยังมีหน้าที่สำคัญอย่างอื่นอีกด้วย เช่น ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
Or Health Digestive System 101
Library of science Humen Body แปลโดย นายแพทย์อภิชัย ชัยดรุณ
picture:www.usborne-quicklinks.com
ความรู้เพิ่มเติม
ระบบย่อยอาหาร
การเดินทางภายในร่างกายของคุณ
Human digestive system - How it works! (Animation)
Kirsteen Rogers & Corinne Henderson
ขั้นตอนการย่อยอาหาร
1. อาหารถูกบดเคี้ยวในปากและคลุกเคล้ากับน้ำลาย ซึ่งเป็นน้ำย่อยที่หลั่งมาจากต่อมน้ำลาย น้ำลายช่วยทำให้อาหารลื่นไหลลงคอได้ง่ายและยังเป็นการเริ่มต้นย่อยสลายแป้ง ในอาหารให้กลายเป็นน้ำตาลมอลโตส2. กล้ามเนื้อบริเวณคอหอยจะบังคับให้อาหารเคลื่อนลงไปในหลอดอาหาร ขณะกลืนอาหารฝากล่องเสียงจะเลื่อนมาปิดหลอดลมเอาไว้เพื่อป้องกันให้อาหารตกลงไปในหลอดลม
เรากลืนอาหารได้อย่างไร
3. กล้ามเนื้อหลอดอาหารหดตัวบีบให้อาหารเคลื่อนที่เป็นจังหวะลงไปตามหลอดอาหาร เข้าสู่กระเพาะอาหารลักษระนี้เยกว่า การบีบรูด จะเกิดขึ้นตลอดทางเดินอาหาร
4. อาหารที่อยู่ในกระเพาะอาหารจะถูกคุกเคล้ากับน้ำย่อยกระเพาะอาหารอันเป็นการเริ่มต้นย่อยสารโปรตีน ในน้ำย่อยยังมีกรดไฮโดรคลอริกที่สามารถฆ่าเชื้อโรคในอาหารได้อีกด้วยผนังบุภายในกระเพาะอาหารจะมีรอยพับ เมื่อมีอาหารในกระเพาะอาหาร รอยพับเหล่านี้จะถูกยืดให้แบนราบลง
5. อาหารเคลื่อนที่เข้าสู่ลำไส้เล็ก ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ลำไส้เล็กส่วนต้น ลำไส้เล็กส่วนกลาง และ ลำไส้เล้กส่วนปลาย ภายในลำไส้เล้กส่วนต้นมีน้ำย่อยที่สร้างโดยตับและตับอ่อน (ดูภาพ) ย่อยสลายไขมัน โปรตีน และแป้ง
6. ผนักบุภายในของลำไส้เล้กโดยเฉพาะลำไส้เล็กส่วนปลายมีลํกษณะเป็นติ่งเล็ก ๆ ยื่นออกมาคล้ายนิ้วมือ เรียกว่า วิลไล (villi) เพื่อเพิ่มพื้นที่ผิวในการดูดซึมอาหารของลำไส้ วิลไล ประกอบด้วยหลอดเลือดเล้ก ๆ ซึ่งดูดซึมสารอาหารที่ถูกย่อยแล้วส่งต่อไปยังตับ เพื่อแปรรูปก่อนส่งต่อไปทั่วร่างกาย
7.น้ำและอาหารที่ไม่สามารถย่อยได้ เฃ่น กากใยอาหารจะเคลื่อนที่ไปยังลำไส้ใหญ่ส่วนแรกที่เรียกว่า ใส้ไหญ่ น้ำจะถูกดูดซึมกลับสู่กระแสเลือด
กากใยอาหารหรืออาหารหยาบ เป็นคาร์โบไฮเดรดชนิดหนึ่งพบมากในรำข้าว ขนมปัง ผัก และผลไม้ ร่างกายคนเราไม่สามารถย่อยได้ เมื่อมันพองตัว จะช่วยกระตุ้นให้ลำไส้ขับเคลื่อนอาหารได้ดีขึ้น
8. กากใยอาหารที่เหลือมีลักษณะกึ่งแข็งกึ่งเหลวซึ่งเรียกว่า อุจจาระ จะผ่านเข้าสู่ลำไส้เใหญ่ส่วนที่สองที่เรียกว่า ไส้ตรง และถูกบีบดันผ่านทวารหนักออกมาเป็นอุจจาระ
ต่อมน้ำย่อย
ต่อมน้ำย่อยจะสร้างน้ำยอ่ยซึ่งเป็นของเหลวที่ใช้ในการย่อยอาหารออกมา น้ำย่อยส่วนมากมีสารเคมีที่เรียกว่า เอนไซม์ย่อยอาหาร ต่อมน้ำน่อยบางชนิดมีขนาดเล็กมากและฝังตัวอยู่ในฝนังอวัยวะย่อยอาหาร เช่น ต่อมน้ำย่อยกระเพาะอาหาร ต่อมบางชนิดมีขนาดใหญ่ อยู่แยกออกมาต่างหาก เช่น ต่อมน้ำลายต่อมน้ำย่อยที่มีขนาดใหญ่ ได้แก่ตับและตับอ่อน ตับสร้างของเหลวสีเขียว เรียกว่า น้ำดี มีฤทธ์คล้ายฝงซักฟอก ในการทำให้ไขมันแตกตัวและเอนไซม์สามารถย่อยได้ น้ำดีถูกเก็บอยู่ในถุงน้ำดี ตับอ่อนสร้างน้ำย่อยตับอ่อน ซึ่งมีเอนไซม์ ย่อยไขมัน โปรตีน แป้ง ตับและตับอ่อนยังมีหน้าที่สำคัญอย่างอื่นอีกด้วย เช่น ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
โปรตีนทำให้ร่างกายเจริญเติบโตซอมแซมส่วนที่สึกหรอ และจำเป้นต่อการทำงานต่าง ๆ ภายในร่างกายพบในเนื้อสัตว์ ปลา ไข่ เกาลัด นม และถั่ว เป็นต้น
Or Health Digestive System 101
Library of science Humen Body แปลโดย นายแพทย์อภิชัย ชัยดรุณ
picture:www.usborne-quicklinks.com
ความรู้เพิ่มเติม
ระบบย่อยอาหาร
การเดินทางภายในร่างกายของคุณ
Human digestive system - How it works! (Animation)
Kirsteen Rogers & Corinne Henderson