เรื่องสุขภาพ

 

โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่หรือ โรค เอ็นโดเมททริโอซิส

หมายถึง ภาวะที่มีการเจริญเติบโตของเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกภายนอกมดลูก ซึ่งส่วนมากจะพบบริเวณอุ้งเชิงกราน
มี 2 ชนิด คือ

1. ชนิดที่พบภายนอกมดลูก (Endometriosis Externa) เป็นชนิดที่พบได้บ่อย มักพบพยาธิสภาพบริเวณอุ้งเชิงกราน รวมถึงรังไข่ ลำไส้ใหญ่ เยื่อบุช่องท้อง นอกจากนี้ยังพบได้ที่ ท่อไต ปอด และบริเวณผิวหนัง หรือ แผลผ่าตัด
2. ชนิดที่พบในกล้ามเนื้อมดลูก (Endometriosis Interna)  เกิดจากเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกไปแทรกอยู่ในกล้ามเนื้อมดลูกทำให้มีอาการปวดประจำเดือน และทำให้มดลูกโตขึ้นได้

อาการ

• ปวดประจำเดือนโดยเฉพาะสตรีที่ไม่เคยปวดประจำเดือนมาก่อน แล้วเริ่มมีอาการหรือมีปวดประจำเดือนมากขึ้นกว่าเดิม (Progressive Dysmenorthea)
• ปวดขณะทีเพศสัมพันธ์ (Dyspareunia)
• ปวดท้องน้อยเรื้อรัง (Chronic Pelvic Pain) ซึ่งจะต้องตรวจวินิจฉัยแยกโรคอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น การติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานหรือโรคเกี่ยวกับลำไส้และระบบทางเดินอาหารก่อน
• มีบุตรยาก
• คลำก้อนได้ที่ทองน้อย หรือมีเลือดออกผิดปกติจากช่องคลอดอาการอื่น ๆ ที่สัมพันธ์กับตำแหน่งของโรค เช่น ไอเป็นเลือด ในช่วงมีประจำเดือน หรือมีกล้อนเจ็บบริเวณแผลผ่าตัด ซึ่งพบได้น้อยมาก
• ไม่มีอาการผิดปกติ

การตรวจวินิจฉัย

• ตรวจร่างกายและตรวจภายใน
• การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
• การตรวจเลือด (CA 125)
• การตรวจส่องกล้องผ่านหน้าท้องเพื่อดูพยาธิสภาพในอุ้งเชิงกราน (Laparoscopy) และตรวจชิ้นเนื้อทางพยาธิวิทยา พยาธิสภาพของเอ็นโดเมททริโอซิส จากการผ่าตัดส่องกล้องผ่านทางหน้าท้อง จะสามารถแบ่งชนิดได้ดังนี้
  • เป็นจุดสีน้ำเงินข้ม จุดเลือดออก หรือถึงน้ำเล็ก ๆ ที่เยื่อบุช่องท้อง
  • เป็นถงซีสต์ของรังไข่ หรือที่เรียกว่า "Chocolate Cyst"
  • เป็นก้อนเนื้อแข็ง ซึ่งมักจะพบบริเวณเอ็นที่ยืดมดลูกทางด้านหลัง

นอกจากนี้ยังสามารถพบร่วมกับพังผืดในอุ้งเชิงกราน

การรักษา

1. การรักษาโดยการใช้ยาฮอร์โมน เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด, ยาฉีดคุมกำเนิด
2. การใช้ยาในกลุ่ม GnRH Agonist, GnRH Antagonist, Aromatase Inhibitor
3. การรักษาร่วมกัน ทั้งการผ่าตัด และการใช้ยา

ในการรักษาผู้ป่วยโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ยังมีข้อถกเถียงบางประการในการรักษา นอกจากนี้ยังต้องอธิบายให้ผู้ป่วยทราบถึงลักษณะการดำเนินโรค ซึ่งอาจสามารถกลัมาเป็นใหม่หลังได้รับการรักษาได้ สาเหตุของโรคที่แท้จริงยังไม่สามารถสรุปได้แต่มีความพยายามที่จะหาทฤษฎีการเกิดของโรคนี้อยู่

สัญญานเตือน

ควรปรึกษาสูตินรีแพทย์ เมื่อท่านมีอาการดังต่อไปนี้

1. ปวดประจำเดือนเพิ่มขึ้นทุกเดือน
2. ปวดท้องน้อยเรื้อรัง
3. ปวดเวลามีเพศสัมพันธ์
4. มีบุตรยาก
5. มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด

 

---

ข้อมูล : ศูนย์สุขภาพสตรี โรงพยาบาลบีเอ็นเอช BNH Hospital โทร.026862700
ข้อมูลวันที่ 17 มกราคม 2551
picture from :
- http://www.clarian.org/ADAM/doc/In-DepthReports/10/000100.htm
- http://www.allegromedical.com/dietary-supplements-c522/aromatase-inhibitor-90-capsules-p215755.html
- http://guru.sanook.com/answer/question/ยาคุมกำเนิดทานอย่างไร/